Zespół górnego otworu klatki piersiowej

Zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS, ang. Thoracic Outlet Syndrome) to schorzenie, które może znacząco wpływać na komfort życia. Objawia się bólem, drętwieniem, osłabieniem siły mięśniowej, a nawet zaburzeniami krążenia w obrębie kończyny górnej. Warto wiedzieć, że szybka diagnostyka i odpowiednia terapia pozwalają na skuteczne leczenie i powrót do pełnej sprawności.

Co to jest zespół górnego otworu klatki piersiowej?

Zespół górnego otworu klatki piersiowej to grupa objawów wynikających z ucisku nerwów i/lub naczyń krwionośnych (splot ramienny, tętnica i żyła podobojczykowa) w przestrzeni pomiędzy szyją a klatką piersiową. Może mieć charakter neurogenny (ucisk na nerwy), naczyniowy (ucisk na tętnicę lub żyłę) lub mieszany.

Objawy zespołu górnego otworu klatki piersiowej

Najczęstsze objawy TOS to:

• Ból szyi, barku, ramienia lub klatki piersiowej

• Drętwienie i mrowienie w dłoni, palcach lub przedramieniu

• Osłabienie siły mięśniowej ręki

• Uczucie ciężkości, obrzęk, zmiana koloru skóry kończyny (sinienie, bladość)

• Uczucie zimna w dłoni, czasem zanik tętna

• Ból nasilający się przy unoszeniu rąk lub długotrwałej pracy z rękami w górze

• Czasem ból głowy lub promieniowanie do klatki piersiowej

Objawy TOS mogą być mylone z innymi schorzeniami (np. zespół cieśni nadgarstka lub drętwienie rąk), dlatego tak ważna jest dokładna diagnostyka.

Przyczyny zespołu górnego otworu klatki piersiowej

TOS może mieć różne przyczyny, zarówno wrodzone, jak i nabyte:

• Anomalie anatomiczne – obecność dodatkowego żebra szyjnego, wyrośla kostne, pourazowe kostnienie, zwapnienia

• Nieprawidłowa postawa ciała – garbienie się, wysunięcie głowy do przodu, opadanie barków

• Przeciążenia mięśniowe – powtarzalne ruchy rąk, intensywny trening siłowy, praca przy komputerze, sport (np. pływanie, siatkówka)

• Urazy – złamania obojczyka, urazy szyi i barku, blizny po urazach

• Ucisk przez mięśnie – zespół mięśnia pochyłego, ucisk mięśnia piersiowego mniejszego

• Cieśń żebrowo-obojczykowa – zwężenie przestrzeni między żebrem a obojczykiem

• Zakrzepy żyły podobojczykowej – rzadziej, ale mogą prowadzić do poważnych powikłań

Jak rozpoznać zespół górnego otworu klatki piersiowej?

Rozpoznanie TOS wymaga dokładnej diagnostyki. Lekarz lub fizjoterapeuta przeprowadzi:

• Szczegółowy wywiad – pytania o objawy, ich nasilenie, czynniki wywołujące ból lub drętwienie

• Badanie fizykalne – ocena postawy, siły mięśniowej, ruchomości stawów, obecności obrzęku, koloru skóry, tętna

• Testy prowokacyjne – np. test Adsona, test Roosa (objawy nasilają się podczas określonych ruchów)

• Badania obrazowe – RTG (wykrycie żebra szyjnego), USG, rezonans magnetyczny (MRI), tomografia komputerowa (CT), badania dopplerowskie naczyń

• Badania neurofizjologiczne – EMG, ENG (ocena przewodnictwa nerwowego)

• Konsultacje specjalistyczne – neurolog, chirurg naczyniowy, fizjoterapeuta

Skuteczne leczenie zespołu górnego otworu klatki piersiowej

W większości przypadków leczenie TOS rozpoczyna się od terapii zachowawczej. Odpowiednio prowadzona fizjoterapia może przynieść bardzo dobre efekty i często pozwala uniknąć operacji.

Leczenie zachowawcze (podstawowe)

• Fizjoterapia – indywidualnie dobrane ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie szyi, obręczy barkowej i klatki piersiowej. Praca nad poprawą postawy, mobilizacją tkanek miękkich oraz reedukacją ruchową.

• Zmiana stylu życia – unikanie dźwigania ciężarów, poprawa ergonomii pracy, częste przerwy na rozciąganie, unikanie noszenia ciężkich toreb na jednym ramieniu.

• Farmakoterapia – leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, rozluźniające mięśnie (np. NLPZ, leki zwiotczające).

• Dodatkowe metody – masaże, okłady cieplne, techniki relaksacyjne, kinesiotaping.

Leczenie inwazyjne

• Zastrzyki (blokady, botoks) – mogą czasowo zmniejszyć napięcie mięśni i ból.

• Leczenie chirurgiczne – wskazane w ciężkich przypadkach lub przy powikłaniach naczyniowych (np. usunięcie żebra szyjnego, dekompresja przestrzeni, naprawa naczyń).

Czy można zapobiec zespołowi górnego otworu klatki piersiowej?

Tak! Kluczowa jest codzienna dbałość o prawidłową postawę, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie przeciążeń. Pamiętaj o:

• Ćwiczeniach wzmacniających i rozciągających mięśnie obręczy barkowej i szyi

• Ergonomii pracy – odpowiednia wysokość biurka, monitora, krzesła

• Regularnych przerwach podczas pracy przy komputerze

• Unikaniu długotrwałego noszenia ciężkich toreb na jednym ramieniu

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Jeśli zauważasz u siebie:

• Przewlekły ból barku, szyi lub ramienia

• Drętwienie, mrowienie, osłabienie siły mięśniowej ręki

• Zmiany koloru skóry, obrzęk lub uczucie zimna w dłoni

• Nasilenie objawów podczas unoszenia rąk

nie zwlekaj – umów się na konsultację do fizjoterapeuty lub lekarza. Wczesna diagnostyka i terapia pozwalają uniknąć powikłań i szybko wrócić do pełnej sprawności.

Umów się na wizytę – zadbaj o swoje zdrowie!

Nie ignoruj objawów zespołu górnego otworu klatki piersiowej. Im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym większa szansa na powrót do zdrowia bez operacji. Skontaktuj się ze mną i umów na profesjonalną konsultację – dobierzemy indywidualny plan terapii i pomożemy Ci wrócić do pełnej aktywności!

Autor artykułu:

Krzysztof Tabiszewski

magister fizjoterapii, terapeuta manualny