Zespół cieśni kanału stępu

Zespół cieśni kanału stępu (ang. tarsal tunnel syndrome) to schorzenie, które często jest mylone z innymi problemami stopy i bywa długo nierozpoznane. Objawia się bólem, drętwieniem i mrowieniem w obrębie stopy, szczególnie po stronie podeszwowej, a także osłabieniem siły mięśniowej.  Oczywiście wczesna diagnostyka i właściwa fizjoterapia są kluczowe, by uniknąć przewlekłych powikłań i odzyskać sprawność.

Co to jest zespół cieśni kanału stępu?

Zespół cieśni kanału stępu to neuropatia nerwu piszczelowego tylnego, który ulega uciskowi w tzw. kanale stępu – w okolicy kostki przyśrodkowej, tuż za kostką. W konsekwencji ucisk ten prowadzi do podrażnienia nerwu i szeregu nieprzyjemnych objawów.

Najczęstsze objawy zespołu cieśni kanału stępu

• Ból w okolicy kostki przyśrodkowej, promieniujący do pięty, podeszwy stopy, palców, a czasem nawet do goleni.

• Pieczenie, palenie i uczucie „prądu” po stronie podeszwowej stopy.

• Mrowienie, drętwienie stopy, szczególnie w okolicy palucha i podeszwy.

• Osłabienie siły mięśniowej krótkich mięśni stopy – trudności z ustaniem na jednej nodze, szybka utrata równowagi.

• Objawy nasilają się po wysiłku fizycznym, długim staniu lub w określonych pozycjach stopy.

• Często dolegliwości są jednostronne, ale mogą występować także obustronnie.

Przyczyny zespołu cieśni kanału stępu

• Wady anatomiczne stopy – koślawość lub szpotawość pięty, płaskostopie.

• Urazy okolicy stawu skokowego – skręcenia, złamania, blizny, zrosty. Fizjoterapia po skręceniu kostki – czytaj teraz!

• Choroby reumatoidalne i metaboliczne – reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, żylaki kończyn dolnych.

• Guzy, torbiele, obrzęki – wszelkie zmiany zwiększające objętość kanału przyśrodkowego kostki.

• Nadwaga i otyłość – zwiększone obciążenie stopy.

• Przewlekłe przeciążenia – sportowcy, osoby długo stojące lub chodzące.

Diagnostyka zespołu cieśni kanału stępu

• Wywiad i badanie fizykalne – ocena objawów, test Tinnela (opukiwanie okolicy między kostką przyśrodkową a piętą).

• EMG (elektromiografia) – pozwala ocenić stopień uszkodzenia nerwu.

• Badania obrazowe – USG, MRI lub RTG w celu wykluczenia zmian strukturalnych, guzów lub deformacji.

Leczenie zachowawcze

W większości przypadków leczenie rozpoczyna się od terapii zachowawczej:

• Fizjoterapia – przede wszystkim ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie stopy, stretching, terapia manualna, zabiegi fizykalne (ultradźwięki, laseroterapia).

• Odciążenie kończyny – unikanie długiego stania, zmiana aktywności.

• Indywidualnie dobrane wkładki ortopedyczne – korygują ustawienie stopy i zmniejszają ucisk na nerw.

• Zastrzyki sterydowe – w przypadku silnych dolegliwości.

• Redukcja masy ciała – jeśli nadwaga jest czynnikiem ryzyka.

Leczenie operacyjne

Jeśli leczenie zachowawcze przez minimum 6 miesięcy nie przynosi poprawy lub jeśli przyczyną jest masa uciskająca nerw (np. guz, blizna), konieczne może być leczenie operacyjne:

• Odbarczenie nerwu piszczelowego tylnego – chirurgiczne usunięcie struktur uciskających nerw, przecięcie troczka zginaczy, usunięcie blizn lub osteofitów. W ten sposób nerw zyskuje sporo miejsca.

• Rehabilitacja pooperacyjna – przede wszystkim odciążenie kończyny przez minimum tydzień, terapia manualna, ćwiczenia wzmacniające, drenaż limfatyczny, mobilizacja blizny, fizykoterapia.

Rola fizjoterapii w zespole cieśni kanału stępu

Fizjoterapia jest kluczowa zarówno w leczeniu zachowawczym, jak i pooperacyjnym:

• Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie stopy i łydki.

• Terapia manualna – mobilizacja stawów, praca nad elastycznością tkanek.

• Drenaż limfatyczny i kinesiotaping – redukcja obrzęku i poprawa krążenia.

• Fizykoterapia – ultradźwięki, laseroterapia, elektrostymulacja nerwu.

• Indywidualny dobór wkładek ortopedycznych – korekcja ustawienia stopy.

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Nie zwlekaj z wizytą, jeśli:

• Masz przewlekły ból, drętwienie lub mrowienie stopy, szczególnie po wewnętrznej stronie kostki.

• Objawy nasilają się po wysiłku lub w nocy.

• Pojawia się osłabienie mięśni stopy lub trudność z utrzymaniem równowagi.

• Leczenie domowe nie przynosi poprawy przez kilka tygodni.

Bez wątpienia wczesna diagnostyka i indywidualnie dobrana rehabilitacja pozwalają uniknąć trwałych uszkodzeń nerwu i powrotu do aktywności bez bólu.

ZAPISZ SIĘ TERAZ!

Autor artykułu:

Krzysztof Tabiszewski

magister fizjoterapii, terapeuta manualny