Fizjoterapia po skręceniu kostki

Fizjoterapia po skręceniu kostki

Skręcenie stawu skokowego czyli kostki to jeden z najczęstszych urazów, który dotyka zarówno sportowców, jak i osoby mniej aktywne fizycznie. Odpowiednie postępowanie zaraz po urazie oraz dalsza rehabilitacja mają kluczowe znaczenie dla powrotu do pełnej sprawności. W tym artykule przedstawię krok po kroku, co zrobić zaraz po skręceniu kostki, jaka diagnostyka jest niezbędna, jakie są stopnie skręcenia, a także omówię leczenie zachowawcze czyli fizjoterapia po skręceniu kostki, operacyjne oraz etapy fizjoterapii po operacji.

Co zrobić zaraz po urazie?

Zaraz po skręceniu kostki należy zastosować metodę RICE, która obejmuje:

1. Rest (odpoczynek) – unikanie obciążania kontuzjowanej nogi.
2. Ice (lód) – przykładanie lodu na 15-20 minut co 2-3 godziny przez pierwsze 48 godzin, aby zmniejszyć obrzęk i ból.
3. Compression (ucisk) – bandażowanie kostki elastycznym bandażem w celu ograniczenia opuchlizny.
4. Elevation (uniesienie) – trzymanie kontuzjowanej nogi uniesionej powyżej poziomu serca, co również pomaga zmniejszyć obrzęk.

Diagnostyka

Po wstępnej interwencji należy skonsultować się z lekarzem, który może zlecić:

• Badanie fizykalne – ocena zakresu ruchu, siły mięśniowej oraz lokalizacja bólu.
• RTG – aby wykluczyć złamania.
• USG – w celu oceny uszkodzeń więzadeł i ścięgien.
• MRI – w przypadkach wątpliwych, aby dokładnie ocenić stopień uszkodzenia tkanek miękkich.

Stopnie skręcenia

Skręcenie kostki dzielimy na cztery stopnie, w zależności od nasilenia uszkodzeń:

I – lekkie naciągnięcie więzadeł bez ich rozerwania, niewielki obrzęk i ból.

II – częściowe rozerwanie więzadeł, średni obrzęk, ból i ograniczenie ruchomości.

III – całkowite rozerwanie więzadeł, znaczny obrzęk, ból, niestabilność stawu.

IV – całkowite rozerwanie więzadeł z uszkodzeniem struktur dodatkowych, takich jak chrząstki, kości lub ścięgna, znaczny obrzęk, ból, niestabilność stawu i możliwe złamanie.

Fizjoterapia po skręceniu kostki

W przypadku skręcenia I i II stopnia zazwyczaj stosuje się leczenie zachowawcze, które obejmuje głównie fizjoterapię.

1: Wczesne stadium (1-3 dni)

• Ochrona: Ograniczenie aktywności, unikanie obciążania nogi.
• Kompresja: Bandażowanie elastycznym bandażem w celu zmniejszenia obrzęku.
• Uniesienie: Unoszenie nogi powyżej poziomu serca.
• Chłodzenie: Stosowanie lodu na 15-20 minut co 2-3 godziny.

2: Stadium pośrednie (3-7 dni)

• Mobilizacja: Delikatne ćwiczenia zakresu ruchu (np. krążenie kostki).
• Wzmacnianie: Ćwiczenia izometryczne mięśni stopy i podudzia.

3: Zaawansowane stadium (1-2 tygodnie)

• Kontrolowane obciążenie: Stopniowe wprowadzanie chodzenia i lekkich aktywności.
• Stabilizacja: Ćwiczenia proprioceptywne na niestabilnych powierzchniach.

4: Powrót do aktywności (2-4 tygodnie)

• Trening funkcjonalny: Ćwiczenia poprawiające równowagę i koordynację.
• Powrót do sportu: Stopniowe wprowadzanie pełnej aktywności sportowej pod nadzorem fizjoterapeuty.

Oczywiście im bardziej zaawansowane uszkodzenie tym te interwały są większe! Zaopatrzenie ortopedyczne może się także różnić: orteza, kule.

Leczenie operacyjne

Operacyjne leczenie skręcenia kostki jest rzadko konieczne i zazwyczaj zarezerwowane dla urazów III i IV stopnia, gdzie dochodzi do całkowitego rozerwania więzadeł, złamania oraz znacznej niestabilności stawu. Zabieg może polegać na rekonstrukcji uszkodzonych więzadeł lub zaopatrzenie złamania.

Fizjoterapia po operacji

Fizjoterapia po operacji skręcenia kostki jest kluczowa dla pełnego powrotu do zdrowia. Proces ten można podzielić na kilka etapów:

1. Etap wczesny (0-4-6 tygodnie ( zależy od zaleceń)):
   • Ograniczenie obciążenia operowanej nogi.
   • Ćwiczenia izometryczne w celu utrzymania napięcia mięśniowego.
   • Mobilizacja blizn pooperacyjnych CZYTAJ EBOOKA O BLIZNACH!
2. Etap pośredni (4-6 tygodni):
   • Stopniowe wprowadzanie ćwiczeń zwiększających zakres ruchu.
   • Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy i podudzia.
   • Ćwiczenia proprioceptywne poprawiające stabilność stawu.
3. Etap zaawansowany (6-12 tygodni):
   • Intensyfikacja ćwiczeń siłowych i wytrzymałościowych.
   • Ćwiczenia funkcjonalne naśladujące codzienne aktywności i sportowe ruchy.
   • Trening równowagi i koordynacji.
4. Etap powrotu do pełnej aktywności (12+ tygodni):
   • Kontynuacja zaawansowanych ćwiczeń funkcjonalnych.
   • Powrót do pełnej aktywności sportowej pod nadzorem fizjoterapeuty.
   • Regularne monitorowanie stanu stawu i dostosowywanie ćwiczeń.

W zależności od tego jak skomplikowany był uraz i operacja to zalecenia mogą być różne, o tym decyduje lekarz ortopeda.

Podsumowanie

Skręcenie kostki to poważny uraz, który wymaga odpowiedniego postępowania już od momentu kontuzji. Diagnostyka i określenie stopnia uszkodzenia są kluczowe dla wyboru odpowiedniej metody leczenia. Zarówno leczenie zachowawcze, jak i operacyjne wymagają skrupulatnej rehabilitacji, aby zapewnić pełny powrót do zdrowia. Fizjoterapia po operacji jest wieloetapowym procesem. Wymaga on cierpliwości i zaangażowania, ale prowadzi do odzyskania pełnej sprawności stawu skokowego.

Autor artykułu:

Krzysztof Tabiszewski

magister fizjoterapii, terapeuta manualny