Ganglion: fizjoterapia po operacji

Ganglion: fizjoterapia po operacji

Ganglion nadgarstka, zwany również torbielą galaretowatą, to częsty, łagodny guz, który może powodować ból, ograniczenie ruchomości i dyskomfort. Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów, wielu pacjentów decyduje się na zabieg chirurgiczny w celu usunięcia ganglionu. Jednak sama operacja to dopiero pierwszy krok w drodze do pełnej sprawności. Kluczową rolę odgrywa tutaj fizjoterapia, która pomaga w odzyskaniu pełnej funkcji ręki.

Przeczytaj koniecznie artykuł o tym jak leczy się gangliony bez operacji!

Jak powstaje ganglion?

Mechanizm powstawania:

• Nagromadzenie płynu maziowego: W stawach i pochewkach ścięgnistych znajduje się płyn maziowy, który działa jak naturalny środek smarujący, ułatwiając ruchy stawów. Ganglion powstaje, gdy ten płyn maziowy zaczyna się zbierać w jednym miejscu, tworząc torbiel. Przyczyny tego zjawiska nie są w pełni zrozumiane, ale uważa się, że może być to związane z uszkodzeniem lub nadmiernym obciążeniem stawu lub ścięgna.
• Wzrost ciśnienia w stawie lub pochewce ścięgna: Może dojść do uszkodzenia lub mikrourazu torebki stawowej lub pochewki ścięgnistej, co prowadzi do wycieku płynu maziowego. Płyn ten zbiera się w formie torbieli, tworząc ganglion. Torbiel jest wypełniona gęstą, galaretowatą substancją, która powstaje z płynu maziowego.

Czynniki ryzyka:

• Urazy i przeciążenia: Częste i powtarzające się ruchy stawów, zwłaszcza w nadgarstkach, mogą zwiększać ryzyko powstania ganglionu. Dotyczy to szczególnie osób wykonujących pracę ręczną lub uprawiających sporty obciążające stawy, np. gimnastyków czy osób piszących na klawiaturze.
• Choroby stawów: Choroby zwyrodnieniowe stawów mogą predysponować do powstawania ganglionów, ponieważ uszkodzone stawy mogą mieć skłonność do nieszczelności, przez co płyn maziowy łatwiej przedostaje się na zewnątrz.
• Genetyka: W niektórych przypadkach skłonność do powstawania ganglionów może być dziedziczna.

Charakterystyka ganglionu:

• Wygląd: Ganglion zazwyczaj ma formę miękkiego lub twardego guzka, wyczuwalnego pod skórą. Może być bezbolesny lub powodować dyskomfort, szczególnie gdy naciska na nerwy.
• Rozmiar: Rozmiar ganglionu może się zmieniać, zwiększać po aktywności fizycznej i zmniejszać w spoczynku.
• Lokalizacja: Najczęściej występuje na grzbietowej (górnej) stronie nadgarstka, ale może też pojawić się na stronie dłoniowej, wzdłuż palców, na stopach czy innych stawach.

Gangliony są zazwyczaj łagodne i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, ale w niektórych przypadkach mogą wymagać leczenia, zwłaszcza gdy powodują ból, ograniczają ruchomość stawu lub prowadzą do problemów funkcjonalnych. Leczenie może obejmować aspirację (odciągnięcie płynu), unieruchomienie stawu, a w bardziej uporczywych przypadkach – zabieg chirurgiczny.

Ganglion: fizjoterapia po operacji

W pierwszych dniach po zabiegu zaleca się unieruchomienie nadgarstka w szynie lub opatrunku, aby zmniejszyć ból i obrzęk. Unieruchomienie zazwyczaj trwa od kilku dni do dwóch tygodni, w zależności od zaleceń chirurga. W tym czasie istotne jest delikatne poruszanie palcami, aby zapobiec sztywności i poprawić krążenie krwi.

Etap 1: Redukcja obrzęku i zwiększenie mobilności

Po zdjęciu usztywnienia  można rozpocząć pierwsze ćwiczenia. Należy unikać nadmiernego obciążania ręki i skupić się na ćwiczeniach mających na celu redukcję obrzęku oraz przywrócenie podstawowej ruchomości stawów nadgarstka i palców. Mogą to być:

• Ćwiczenia izometryczne: Napinanie mięśni bez ruchu stawu, co pomaga w wzmocnieniu mięśni bez ryzyka podrażnienia operowanego miejsca.
• Delikatne rozciąganie: Skupienie się na zginaniu i prostowaniu nadgarstka w zakresie, który nie powoduje bólu.

Etap 2: Wzmacnianie i przywracanie funkcji ręki

Gdy ból i obrzęk ustępują, można stopniowo zwiększać intensywność ćwiczeń. Na tym etapie celem jest wzmocnienie mięśni nadgarstka i przedramienia oraz przywrócenie pełnej funkcjonalności ręki. Zaleca się:

• Ćwiczenia z użyciem piłki rehabilitacyjnej: Ściskanie miękkiej piłki w celu wzmocnienia chwytu.
• Ćwiczenia oporowe: Użycie taśm elastycznych do ćwiczeń oporowych, aby wzmacniać mięśnie stabilizujące nadgarstek.
• Ćwiczenia czucia głębokiego: Wprowadzenie ćwiczeń na stabilizację, takich jak utrzymywanie równowagi na dyskach sensorycznych.

Etap 3: Powrót do codziennych aktywności i sportu

Pod koniec okresu rehabilitacji pacjent powinien być gotowy do powrotu do codziennych czynności oraz aktywności sportowych. Na tym etapie warto włączyć:

• Ćwiczenia funkcjonalne: Symulowanie codziennych ruchów, takich jak chwytanie, podnoszenie przedmiotów czy pisanie, aby przygotować rękę do normalnego funkcjonowania.
• Specyficzne ćwiczenia dla sportowców: Dla osób aktywnych fizycznie, w zależności od uprawianego sportu, wprowadzenie specyficznych ćwiczeń, które pomogą w pełnym powrocie do treningów.

Pamiętaj, że każdy zabieg chirurgiczny zostawia blizny, a mogą one powodować kolejne dolegliwości. Ebook o bliznach!

Zalecenia końcowe

Ganglion: fizjoterapia po operacji wycięcia ganglionu nadgarstka powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. Ważne jest, aby ćwiczenia były wykonywane regularnie i zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty, aby uniknąć nawrotu torbieli i maksymalnie skrócić czas rekonwalescencji. Pamiętaj, że tempo powrotu do zdrowia może różnić się w zależności od osoby, dlatego kluczowe jest, aby nie forsować ręki i pozwolić jej na pełne wyzdrowienie.

Autor artykułu:

Krzysztof Tabiszewski

magister fizjoterapii, terapeuta manualny