Gęsia stopka i ból w jej okolicy (pes anserinus) to dolegliwość, która najczęściej objawia się po przyśrodkowej stronie kolana, tuż poniżej jego linii. Problem ten dotyka zarówno osoby aktywne fizycznie, jak i tych, którzy prowadzą siedzący tryb życia. Jeśli odczuwasz ból w tym miejscu, szczególnie podczas wchodzenia po schodach, wstawania, siadania lub w nocy, warto dowiedzieć się, skąd się bierze i jak skutecznie sobie z nim radzić.

Co to jest gęsia stopka?

Gęsia stopka (pes anserinus) to miejsce przyczepu trzech mięśni: krawieckiego, smukłego i półścięgnistego, które razem stabilizują kolano od strony przyśrodkowej. W tym miejscu znajduje się także kaletka maziowa – niewielka „poduszka” wypełniona płynem, która zmniejsza tarcie między ścięgnami a kością piszczelową. Jeśli dochodzi do przeciążenia, powtarzalnych ruchów lub urazu, kaletka może ulec podrażnieniu lub zapaleniu, prowadząc do tzw. zapalenia gęsiej stopki (pes anserine bursitis).

Przyczyny bólu gęsiej stopy

Najczęstszą przyczyną bólu gęsiej stopy jest przeciążenie i powtarzalne ruchy kolana, szczególnie u osób uprawiających bieganie, piłkę nożną, kolarstwo czy sporty rakietowe. Poza tym na tę przypadłość cierpią osoby mało aktywne. Do innych czynników należą:

• Brak odpowiedniej rozgrzewki i rozciągania przed treningiem

• Wady postawy (np. koślawość kolan, nadpronacja stopy)

• Otyłość, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów

• Przebyte urazy kolana lub dysfunkcje w obrębie kończyny dolnej

• Osłabienie lub brak kontroli mięśni stabilizujących miednicę, uda i kolano

• Zbyt szybkie zwiększanie intensywności lub objętości treningów

• Nieprawidłowa biomechanika chodu lub biegu

Warto podkreślić, że brak prawidłowego wyprostu kolana powoduje, że mięśnie gęsiej stopki muszą kompensować niedostateczną pracę aparatu wyprostnego. To prowadzi do ich przeciążenia, mikrourazów i stanu zapalnego kaletki.

Gęsia stopka objawy

Najbardziej charakterystyczne objawy to:

• Ból po przyśrodkowej stronie kolana, tuż poniżej linii stawu – często opisywany jako kłujący lub piekący

• Obrzęk, tkliwość i uczucie napięcia w okolicy gęsiej stopki

• Ból nasilający się podczas wchodzenia po schodach, siadania, wstawania, wchodzenia i wychodzenia z samochodu

• Sztywność i ból szczególnie rano lub w nocy

• Czasem zaczerwienienie i podwyższona temperatura skóry

• Trudność z pełnym wyprostem kolana lub uczucie „ciągnięcia” po wewnętrznej stronie stawu

Objawy mogą nasilać się po wysiłku, a także w nocy lub po dłuższym siedzeniu.

Diagnostyka bólu gęsiej stopy

Rozpoznanie bólu gęsiej stopy opiera się na szczegółowym wywiadzie i badaniu fizykalnym. Lekarz lub fizjoterapeuta sprawdza bolesność palpacyjną poniżej przyśrodkowej strony kolana oraz wykonuje testy funkcjonalne. W celu wykluczenia innych przyczyn bólu kolana (np. uszkodzenie łąkotki, złamanie, zmiany zwyrodnieniowe) może być konieczne wykonanie badań obrazowych, takich jak USG, RTG lub rezonans magnetyczny. USG pozwala ocenić obecność płynu w kaletce i stan tkanek miękkich.

Gęsia stopka – leczenie bólu

1. Odpoczynek i modyfikacja aktywności

• Ogranicz aktywności obciążające kolano, przede wszystkim bieganie, przysiady czy sporty wymagające częstego zginania kolana.

• W początkowej fazie zaleca się odpoczynek i unikanie czynności nasilających ból.

2. Fizjoterapia i rehabilitacja

• Terapia manualna – rozluźnianie mięśni gęsiej stopki, masaż, techniki powięziowe, mobilizacja stawu kolanowego.

• Ćwiczenia rozciągające – zwłaszcza dla mięśni przywodzicieli, kulszowo-goleniowych i czworogłowego uda. Regularne rozciąganie zmniejsza napięcie i zapobiega nawrotom.

• Ćwiczenia wzmacniające – poprawa kontroli mięśni miednicy, uda i stabilizatorów kolana. Dzięki silnym mięśniom zmniejszają się przeciążenia w obrębie gęsiej stopki.

• Kinesiotaping, zabiegi fizykalne – zmniejszają ból i obrzęk (np. krioterapia, terapia radiofalowa, laseroterapia).

• Nauka prawidłowego wzorca chodu i biegu – korekta biomechaniki ruchu pod okiem fizjoterapeuty.

3. Leczenie farmakologiczne

• Leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (NLPZ) – stosowane miejscowo lub doustnie, po konsultacji z lekarzem.

• W cięższych przypadkach możliwe jest podanie iniekcji sterydowej do kaletki pod kontrolą USG.

4. Inne metody

• Stosowanie zimnych okładów na bolesne miejsce kilka razy dziennie.

• W bardzo rzadkich przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektu, konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Jak zapobiegać nawrotom bólu gęsiej stopy?

• Regularnie rozciągaj i wzmacniaj mięśnie uda oraz miednicy.

• Dbaj o prawidłową technikę biegu i chodzenia – unikaj nadmiernej pronacji stopy i koślawości kolan.

• Unikaj przeciążeń i nagłego zwiększania intensywności treningów.

• Wybieraj odpowiednie obuwie sportowe z dobrą amortyzacją.

• Zwracaj uwagę na regenerację po wysiłku – stosuj rozciąganie i masaż po treningu.

• Pracuj nad przywróceniem pełnego wyprostu kolana, szczególnie po urazach lub operacjach.

Czytaj teraz: Ból kolana przy schodzeniu!

Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Jeśli ból utrzymuje się powyżej kilku tygodni mimo odpoczynku i domowych metod, pojawia się obrzęk, trudność w poruszaniu lub ograniczenie wyprostu kolana, umów się na konsultację z fizjoterapeutą lub ortopedą. Wczesna diagnostyka i indywidualnie dobrana rehabilitacja pozwolą szybciej wrócić do sprawności i zapobiec nawrotom dolegliwości.

Gęsia stopka – podsumowanie

Ból gęsiej stopy to częsta przyczyna dolegliwości po przyśrodkowej stronie kolana, szczególnie u osób aktywnych fizycznie. Najważniejsze jest szybkie rozpoznanie problemu, eliminacja czynników przeciążających i wdrożenie odpowiedniej fizjoterapii. Pamiętaj o regularnych ćwiczeniach, rozciąganiu i dbaniu o prawidłową biomechanikę ruchu. Jeśli ból nie ustępuje, skonsultuj się ze specjalistą – odpowiednia terapia pozwoli uniknąć przewlekłych problemów i szybko wrócić do aktywności.

Umów się na wizytę!

Nie pozwól, by ból kolana ograniczał Twoją aktywność. Skorzystaj z profesjonalnej diagnostyki i indywidualnej terapii – umów się na konsultację fizjoterapeutyczną już dziś!

Autor artykułu:

Krzysztof Tabiszewski

magister fizjoterapii, terapeuta manualny