Wstęp
Przyzwyczajeni jesteśmy do protokołów fizjoterapii, mamy schemat postępowania po takich zabiegach jak na przykład: rekonstrukcja ACL, szycie obrąbka, szycie łąkotki, usunięcie łąkotki, endoproteza biodra, endoproteza kolana, endoproteza barku, operacja kręgosłupa. Oczywiście nie powoduje to, że nie dostosowujemy postępowania indywidualnie do pacjenta, ale dzięki tym protokołom możemy zaproponować najskuteczniejszą i najszybszą formę leczenia.
W tym wpisie chciałbym przybliżyć Wam pewne zasady ogólne dotyczące fizjoterapii po zabiegach ortopedycznych.
Można ją podzielić na fazy, jest ich 5, ale nie każdy pacjent przez każdą z nich fazy przechodzi.
Poniżej jest podstawowy plan fizjoterapii zakładający, że pacjent współpracuje czyli ćwiczy zgodnie z zaleceniami. Tylko wtedy to ma sens, inaczej to nie zadziała. Dla opornych pacjentów trzeba zastosować inne postępowanie: skoro pacjent sam nie chce ćwiczyć i oczekuje mojej pomocy to wizyty muszą być o wiele częściej.
Fizjoterapia przedoperacyjna
Dla mnie niezbędna, niestety bardzo często jest pomijana, to czas na naukę chodzenia o kulach, naukę ćwiczeń pooperacyjnych, wzmocnienie mięśni i przygotowanie organizmu na operację.
To również czas edukacji, pytań i odpowiedzi oraz opowieści o zabiegu. Lekarze często niestety nie mają na to czasu, a jest to bardzo ważny aspekt leczenia.
Tak przygotowany pacjent doskonale wie z czym wiąże się zabieg, wie jak będzie zaraz po zabiegu i jak sobie z tym poradzić, potrafi chodzić o kulach (przecież łatwiej uczyć się 2 tygodnie przed zabiegiem a nie po zabiegu). To daje duży komfort psychiczny.
Pisałem już o tym TUTAJ!
Faza pooperacyjna – świeża
Czas na odciążenie, odpoczynek i… proste ćwiczenia, których nie można opuszczać. Ja osobiście zalecam swoim pacjentom bloki ćwiczeniowe – 10 minut ćwiczeń na każde 2 godziny (oczywiście pomijamy tutaj sen).
Ćwiczenia obejmują oddychanie, działanie przeciwzakrzepowe oraz 2-3 ćwiczenia na utrzymanie siły mięśni. W tej fazie intensywnie zachodzą procesy gojenia oraz zaniki mięśni. Ćwiczenia mają za zadanie ograniczyć utratę siły i masy mięśni. Należy także zacząć dbać o ranę pooperacyjną i bliznę, bardzo ważna jest higiena podczas zmiany opatrunków, by nie wdała się infekcja. Ważne jest stosowanie leków przeciwkrzepliwych (zastrzyki w brzuch z heparyny).
Faza trwa do zdjęcia szwów – 7-14 dni, informację na ten temat znajdziesz w wypisie ze szpitala.
Faza po zdjęciu szwów
Po zdjęciu szwów stopniowo wprowadzam ćwiczenia wzmacniające mięśnie, na nowo uczę ruchu, chodu, rozluźniam napięte tkanki, mobilizuję bliznę. Ćwiczenia zalecam nieco rzadziej 3-5 razy dziennie, a ich trudność i intensywność zaczyna rosnąć – dostosowuje je jednak do możliwości pacjenta, a te będą rosnąć z każdym dniem.
Trwa to od zdjęcia szwów do zgody lekarza na pełne obciążenie miejsca operowanego – oznacza to, że proces gojenia się kończy.
Faza późna
Po podstawowym okresie gojenia i po zgodzie lekarza prowadzącego wprowadzamy stopniowe obciążanie, wzmacnianie, aktywizację mięśni, trening czucia głębokiego, naukę chodzenia, to ważny proces, żeby siła mięśni była symetryczna. Ta faza w zależności od zabiegu i stanu pacjenta trwa różnie, od paru tygodni do paru(nastu) miesięcy.
Fizjoterapia sportowa
Jest skierowana do osób, które chcą powrócić do aktywności fizycznej i sportu. Tutaj skupiamy się mocno na czuciu głębokim, ćwiczeniach równoważnych oraz programowaniu planu treningowego. W zależności od potrzeb pacjenta i jego stanu wyjściowego powrót do zdolności sportowych może potrwać bardzo różnie, w tym przypadku warto skonsultować się z trenerem przygotowania motorycznego.
Podsumowanie
Pamiętaj, że fizjoterapeuta powinien dostosować plan fizjoterapii do Twoich oczekiwań, potrzeb i… możliwości – mówię tu także o tych finansowych. Mniejsza liczba wizyt będzie jednak skutkowała wolniejszym procesem usprawniania i będzie wymagała dużo Twojego zaangażowania. Mniejsza liczba wizyt oznacza również mniejszą kontrolę fizjoterapeuty nad procesem zdrowienia.
Dlatego proponuje 3 warianty postępowania: różnią się one miedzy sobą częstotliwością terapii, kontrolą nad procesem leczenia, skutecznością i szybkością. To jednak omawiam już indywidualnie – w zależności od przypadku.
Image by Freepik.
Autor artykułu:
Fizjoterapia ortopedyczna
Jeśli jesteś po kontuzji lub operacji ortopedycznej pomogę Ci w powrocie do sprawności.
