Coccygodynia – ból kości guzicznej

Coccygodynia to uporczywy ból kości guzicznej (tzw. ogonowej), który potrafi znacząco obniżyć komfort życia. Choć problem wydaje się błahy, może utrudniać codzienne funkcjonowanie – od siedzenia w pracy, przez jazdę samochodem, aż po wypróżnianie. W tym artykule wyjaśniam, skąd bierze się ta dolegliwość, jak ją rozpoznać i dlaczego w większości przypadków można ją wyleczyć nawet bez inwazyjnych metod.

Coccygodynia ból kości guzicznej – objawy

Coccygodynia objawia się przede wszystkim:

• Ostrym lub przewlekłym bólem w okolicy kości guzicznej, nasilającym się przy siedzeniu (zwłaszcza na twardych powierzchniach),

• Bólem podczas wstawania z pozycji siedzącej,

• Dyskomfortem podczas jazdy samochodem lub rowerem (stąd nazywana jest czasem „chorobą kolarzy”),

• Bólem promieniującym do krocza, pośladków lub ud,

• Trudnościami w wypróżnianiu się (uczucie ucisku lub ból podczas parcia).

Dolegliwości często nasilają się po długotrwałym siedzeniu, a ulgę przynosi stanie lub leżenie. W jeszcze bardziej zaawansowanych przypadkach ból może utrudniać nawet spanie na plecach. coccygodynia fizjoterapia Wrocław ból kości guzicznej 

Budowa anatomiczna kości guzicznej – dlaczego jej kształt ma znaczenie?

Kość guziczna to ostatni odcinek kręgosłupa, składający się z 3-5 zrośniętych kręgów. Jej kształt i ustawienie wpływają na stabilizację miednicy oraz funkcjonowanie mięśni dna miednicy. Dodatkowo wyróżniamy cztery główne typy kości guzicznej wg klasyfikacji Postacchini i Massobrio:

1. Typ I– Kość lekko zakrzywiona do przodu, z wierzchołkiem skierowanym ku dołowi.

2. Typ II – Wyraźniejsza krzywizna ku przodowi, wierzchołek skierowany bardziej do wnętrza ciała.

3. Typ III – Ostre zagięcie ku przodowi, tworzące niemal kąt prosty.

4. Typ IV – Podwichnięcie stawu krzyżowo-guzicznego lub międzykręgowego w obrębie kości guzicznej.

Przyczyny coccygodynii – nie tylko urazy

Najczęstsze przyczyny bólu kości ogonowej to:

• Urazy: upadek na pośladki, uderzenie w kość guziczną (np. podczas sportu),

• Przewlekłe przeciążenia: długotrwałe siedzenie na twardym podłożu, praca zawodowych kierowców lub kolarzy,

• Poród: zwłaszcza trudny, z użyciem kleszczy lub vacuum,

• Zmiany zwyrodnieniowe stawu krzyżowo-guzicznego,

• Nadmierne napięcie mięśni dna miednicy lub więzadeł,

• Przyczyny idiopatyczne (niewyjaśnione).

Jak sobie pomóc przy coccygodynii? ból kości guzicznej

Doraźna pomoc:

• Poduszka ortopedyczna z wycięciem – odciąża kość guziczną podczas siedzenia, ale jest to rozwiązanie tymczasowe

• Ciepłe okłady – rozluźniają mięśnie i zmniejszają ból,

• Masaż mięśni pośladkowych i dna miednicy – np. za pomocą piłki tenisowej,

• Unikanie długiego siedzenia – częste przerwy na stanie lub krótki spacer.

Leczenie zachowawcze:

Naczelna zasada to: nie zwlekaj z fizjoterapią

1. Terapia manualna:

   • Mobilizacja stawu krzyżowo-guzicznego (pośrednia, bez konieczności technik przezodbytniczych),

   • Rozluźnianie mięśni pośladkowych, dna miednicy oraz powięzi,

   • Techniki przekrwienne poprawiające ukrwienie okolicy.

2. Ćwiczenia:

   • Rozciąganie mięśni pośladka, kulszowo-goleniowych i biodrowo-lędźwiowych,

   • Wzmacnianie mięśni głębokich brzucha i dna miednicy,

   • Nauka prawidłowej postawy siedzącej.

Interwencje inwazyjne (stosowane rzadko):

• Blokady sterydowe,

• Operacyjne usunięcie kości guzicznej (tylko w przypadkach opornych na leczenie).

Ból kości guzicznej – Historia mojego pacjenta 

Pan Michał, 45-letni kierowca ciężarówki, zgłosił się do mojego gabinetu z silnym bólem kości guzicznej utrzymującym się od 6 miesięcy. RTG i rezonans magnetyczny wykazały kość guziczną typu II/III z lekkim przodopochyleniem. Lekarze sugerowali operację, argumentując, że oczywiście „taka budowa musi boleć”.

Ale był jeden problem: Pan Michał miał ten sam typ kości guzicznej od 24. roku życia – przez ponad 20 lat nie odczuwał żadnych dolegliwości! Dodatkowo ból pojawił się nagle, bez urazu.

Przebieg terapii:

Dokładna analiza postawy ciała i biomechaniki miednicy. Okazało się, że przyczyną była kombinacja:

• przewlekłego napięcia mięśni dna miednicy,
• nieprawidłowej pozycji podczas jazdy.

Zastosowałem techniki rozluźniania mięśni pośladkowych i dna miednicy oraz mobilizacje stawu krzyżowo-guzicznego metodami pośrednimi. Nauczyłem pacjenta wykonywać ćwiczenia rozciągające mięśnie przykurczone. Skupiłem się również na autoterapii i ergonomii siedzenia.

Efekt: Po 5 wizytach ból znikł całkowicie.

Podsumowanie 

Coccygodynia to problem, który w większości przypadków da się wyleczyć bez inwazyjnych metod. Kluczowe jest znalezienie prawdziwej przyczyny bólu – często okazuje się, że nie jest nią sam kształt kości guzicznej, ale napięte mięśnie, zablokowany staw lub zła postawa. Jeśli zmagasz się z tym schorzeniem, nie zakładaj od razu najgorszego scenariusza. Odpowiednia terapia manualna i zmiana nawyków mogą przynieść trwałą ulgę.

Autor artykułu:

Krzysztof Tabiszewski

magister fizjoterapii, terapeuta manualny